Χαρισματικότητα: Σημειώσεις Ι
Είμαι σίγουρη ότι, αν μιλήσουμε για χαρισματικούς ανθρώπους, οι περισσότεροι από εμάς θα σκεφτούμε κάποιον σαν τον Αϊνστάιν (άντε, ίσως και την Μαρί Κιουρί). Αλλά αυτό είναι μόνο η χαρισματικότητα; Καθώς δείχνουν οι σχετικές έρευνες, μάλλον όχι. Στην πραγματικότητα, 1 στα 10 παιδιά είναι ήπια χαρισματικό, ενώ μετρίως χαρισματικό 1 στα 100. Δηλαδή, σε κάθε τάξη, κατά μέσο όρο, θα συναντήσουμε 2-3 χαρισματικά παιδιά! Και, ασφαλώς, η χαρισματικότητα δεν εγκαταλείπει το άτομο μετά την παιδική του ηλικία. Αντιθέτως, στη βιβλιογραφία ορίζονται ο χαρισματικός έφηβος, ο χαρισματικός ενήλικος, ο χαρισματικός υπερήλικος.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ψυχοπαιδαγωγός Δανάη Δεληγεώργη, με μακρά πορεία στην αναγνώριση και υποστήριξη χαρισματικών ανθρώπων, μας φέρνει το βιβλίο της “Χαρισματικότητα: Σημειώσεις Ι”, επικεντρωμένο στο χαρισματικό παιδί. Σε αυτό, θα μάθουμε τα βασικά χαρακτηριστικά των χαρισματικών παιδιών, θα αποδομηθούν κοινοί μύθοι και θα λάβουμε -γονείς και εκπαιδευτικοί- μια αρχική καθοδήγηση, ώστε να κατανοήσουμε και να υποστηρίξουμε αποτελεσματικά το χαρισματικό παιδί που έχουμε απέναντί μας. Το βιβλίο είναι διαρθρωμένο σε τέσσερις ενότητες:
- Χαρισματικότητα (Ορισμοί, Πρώιμοι και σύγχρονοι μύθοι, Χάρισμα ή ταλέντο, Νοημοσύνη και Νόηση)
- Αναγνώριση (Χαρακτηριστικά, Προφίλ και συμπεριφορές)
- Καθημερινότητα (Παρεξηγήσεις και παρερμηνείες, Φάκελος “Εκφοβισμός”, Πρώτες συμβουλές για γονείς)
- Υπεράσπιση (Διακήρυξη δικαιωμάτων χαρισματικών ανθρώπων, Αναζητώντας εξειδικευμένη βοήθεια, Παραδοχές για την εκπαίδευση.
Μου άρεσε ιδιαιτέρως το κεφάλαιο των μύθων που αφορούν τη χαρισματικότητα. Όχι, δεν έχουν όλοι οι χαρισματικοί κάποιας μορφής μειονεξία απαραίτητα (κι ας έχουμε στο μυαλό μας τη μορφή του τρελού επιστήμονα, που δε μιλάει σε άνθρωπο και δεν σκέφτεται τίποτα άλλο εκτός από τη δουλειά του), ούτε ένα παιδί κινδυνεύει να “καεί” και να εγκαταλείψει τα πάντα μεγαλώνοντας, όχι, δεν ισχύει το “όλοι μας είμαστε χαρισματικοί με τον τρόπο μας”. Ωστόσο, κάτι που δεν θα πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι όλα τα παιδιά (και τα χαρισματικά) έχουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και χρειάζονται υποστήριξη για να πραγματώσουν το δυναμικό τους. Και μια αλήθεια, που ενδεχομένως δεν περιμέναμε. Είναι δυνατό κάποιο παιδί να είναι χαρισματικό και να έχει δυσλεξία, υπερκινητικότητα ή να βρίσκεται και στο αυτιστικό φάσμα! Τότε λέγεται “εξαιρετικά αποκλίνον” (twice exceptional).
Μου άρεσε ιδιαιτέρως το κεφάλαιο σχετικά με τη διάκριση χαρισματικότητας – ταλέντου, που συχνά χρησιμοποιούνται ως συνώνυμα. Στην πραγματικότητα, ο όρος χαρισματικότητα αναφέρεται στον εγγενή αντιληπτικό μηχανισμό του, ενώ ο όρος ταλέντο στην εξειδικευμένη περιοχή όπου έχει αφιερώσει χρόνο, κόπο και ενέργεια ένα άτομο. Το να είναι ένας άνθρωπος ταλαντούχος δεν τον καθιστά αυτόματα και χαρισματικό, ωστόσο χρειάζεται και αυτός κάποια ιδιαίτερη εκπαιδευτική και κοινωνική υποστήριξη.
Στο κεφάλαιο “Χαρακτηριστικά”, αναφέρονται τα συνήθη γνωρίσματα των χαρισματικών ανθρώπων στους διάφορους τομείς, χωρίς ασφαλώς να υπονοείται ότι δύο χαρισματικά άτομα είναι ίδια! Το φανταζόσασταν όμως ότι ο έντονος αυθορμητισμός, η επιμονή, η φλυαρία, η πλήξη και οι έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις μπορεί να είναι ενδείξεις ότι ένα παιδί είναι χαρισματικό; Ή ότι εκείνο το παιδί στο πίσω θρανίο που είναι “έξυπνο, αλλά τεμπέλικο, και δε συμμετέχει στο μάθημα, γι’ αυτό παίρνει κακούς βαθμούς” ενδέχεται να είναι χαρισματικό και να παρουσιάζει υποεπίδοση (underachievent);
Όπως καταλαβαίνεται, ως ένας ξεχωριστός τρόπος σκέψης, και με τόσες διαφορετικές εκφάνσεις, η χαρισματικότητα συνήθως συνοδεύεται από διάφορες προκλήσεις για τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς. Στο κεφάλαιο “Πρώτες συμβουλές για γονείς”, αναφέρονται κάποιες βασικές πρακτικές που θα ενισχύσουν τη σχέση με το χαρισματικό παιδί. Προσωπικά, θεωρώ ότι μαζί με το κεφάλαιο “Παρεξηγήσεις – παρερμηνείες” μπορούν να βοηθήσουν να αναπλαισιώσουμε την αντίληψή μας για το χαρισματικό παιδί, ώστε να το υποστηρίξουμε κατάλληλα.
Το αγαπημένο μου κεφάλαιο, ωστόσο, είναι η “Διακήρυξη δικαιωμάτων χαρισματικών ανθρώπων”. Συχνά, τα χαρισματικά παιδιά με τα ιδιαίτερα γνωρίσματα που αναφέρθηκαν παραπάνω, ταλαιπωρούνται από πάσης φύσεως “ειδικούς” που δεν γνωρίζουν για τη χαρισματικότητα, αλλά είναι εξαιρετικά πρόθυμοι να κάνουν μια εντελώς λανθασμένη διάγνωση, στερούμενα τη συμβουλευτική που θα μπορούσε πράγματι να κάνει τη διαφορά στη ζωή τους.
Τα χαρισματικά παιδιά, όπως όλα τα παιδιά, έχουν δικαίωμα να εντοπίζονται και να αναγνωρίζονται οι εκπαιδευτικές και ψυχο-κοινωνικές ανάγκες τους, ενώ, παράλληλα, να λαμβάνουν την υποστήριξη που θα τα ενισχύσει για να γίνουν ολοκληρωμένοι και ευτυχισμένοι άνθρωποι μεγαλώνοντας. Δείτε τη Δανάη Δεληγεώργη που, σας διαβεβαιώ, τα λέει πολύ καλύτερα από εμένα!
Εάν σας ενδιαφέρει να προμηθευτείτε το βιβλίο, συμπληρώστε τη φόρμα που θα βρείτε εδώ.
Περισσότερες πληροφορίες για την κ. Δανάη Δεληγεώργη και το επιστημονικό της έργο μπορείτε να βρείτε στα www.centerfnoesis.com & www.danaedeligeorges.com
Εάν σας άρεσε αυτή η ανάρτηση, ακολουθήστε μας στα social media:
